Łódź przyjazna Seniorom

ŁÓDŹ PRZYJAZNA SENIOROM

Wyzwania związane ze starzeniem się społeczeństwa stoją przed całym krajem, ale też przed poszczególnymi społecznościami i miastami. Dotyczy to także Łodzi. Częścią tego wyzwania jest zapewnienie godnych warunków życia i rozwoju osobom starszym oraz integracji i solidarności między pokoleniami.

Należy podjąć działania na wielu płaszczyznach, aby Łódź mogła dołączyć do sieci miast i społeczności przyjaznych starzeniu. Dotąd do wspieranej przez Światową Organizację Zdrowia dołączyły Poznań i Gdynia. Czas na Łódź!

Szukając drogi ku temu, warto korzystać nie tylko uniwersalnych recept ale i z diagnozy lokalnej kontekstu i uwzględniać lokalną specyfikę, jej problemy ale też potencjał.

Kluczowe jest spojrzenie na osoby starsze z uwzględnieniem ich różnorodności. Należy otoczyć opieką te osoby starsze, najczęściej już sędziwe, które tracą samodzielność i stają się zależne od innych, jak i wspomóc tych seniorów, którzy są/ mogą być sprawni i aktywni, choć ich potencjał i aspiracje nie zawsze były dotąd dość uwzględniane. Trzeba widzieć potrzebę bezpieczeństwa fizycznego i ekonomicznego, ale także psychospołecznego, w tym przeciwdziałać samotności i wyłączeniu z życia społecznego starszych mieszkańców.

Pełnomocnik ds. seniorów w randze Wiceprezydenta

Efektywna polityka senioralna wymaga osoby, która będzie za nią brała codzienną odpowiedzialność. Dlatego zobowiązujemy się powołać Pełnomocnika ds. seniorów w randze Wiceprezydenta. Kandydat będzie musiał być zaakceptowany przez Miejską Radę Seniorów. Spotkania Wiceprezydenta z Miejską Radą Seniorów będą odbywać się minimum raz na kwartał.

Wielofunkcyjne Łódzkie Centrum Seniora

By prowadzić politykę przyjazną wobec osób starszych na wielu polach, potrzebne są także podmioty koordynujące. Liczne planowane działania, aby były skuteczne, muszą tworzyć spójną całość. Dlatego proponujemy powołanie Łódzkiego Centrum Senioralnego, które by wykorzystało doświadczenie i zasoby działającego  od 2012 roku w Łodzi Oddziału ds. seniorów. Chcielibyśmy nadać tej komórce  jednak większego  rozmachu, większego budżetu i zakresu działań niż to miało miejsce w przypadku dotychczasowej formuły oddziału. Zamierzamy kontynuować, po odpowiednim przeglądzie, dotychczas realizowane programy (Program Miejska Karta Seniora, Pudełko Życia, Telefon Życzliwości, Wolontariat 60+, Senior w Sieci etc.) ale wprowadzić modyfikacje. Chcemy najpierw dokonać w sposób partycypacyjny życzliwego audytu tego jak dotąd realizowane programy działały i co można zrobić by działały jeszcze skuteczniej i z większym zasięgiem. Chcemy również poszerzać katalog programów i projektów o nowe pomysły i inicjatywy, wespół z organizacjami pozarządowymi jak również z samymi mieszkańcami w starszym wieku. Chcielibyśmy, aby gotowość twórczej kontynuacji tego co było dobre przy wyeliminowaniu tego co było niewłaściwe bądź niesatysfakcjonujące na odcinku senioralnym była ważną cechą tejże prezydentury. Nie chcielibyśmy powielać schematu, w którym przychodzący po sobie kandydaci (często z partyjnego nadania) tworzą oderwane od siebie wizje. Polityka senioralna wymaga jednak ciągłości, co nie przeszkadza otwartości na zmiany.

Centrum współpracowałoby z Miejską Radą Seniorów, a także z innymi samorządowymi jak i pozarządowymi instytucjami w zakresie wsparcia społecznego. Centrum pełniłoby kilka funkcji.

Po pierwsze, seniorzy, ale także ich bliscy mogliby tu zasięgnąć informacji i porad, gdzie skorzystać z różnych form pomocy, przede wszystkim w kontekście zdrowotnym i społecznym, ale nie tylko. Chcemy stworzyć różne kanały informowania. Będzie więc można porozmawiać z doradcami jak pobrać broszury, pokazujące w przystępny sposób, odpowiednią czcionką, z jakich praw i możliwości osoby starsze mogą skorzystać, ale także jak opiekować się osobą niesamodzielną lub zadbać o swoje zdrowie. Zamierzamy kontynuować i wspierać projekt „Niezbędnik Emeryta” realizowany przy udziale Łódzkiego Oddziału ZUS i realizowany już program „ Łódzka tytka dla seniora” oraz przygotować kolejne edycje „ Łódzkiego informatora dla seniora”.

Po drugie, centrum byłoby też miejscem integracji i rozwoju wiedzy. W ramach centrum odbywałyby się cykliczne spotkania, które dotyczyłyby różnych aspektów starości i polityki senioralnej, ale byłaby też przestrzeń, w której seniorzy i ich organizacje lub organizacje działające na ich rzecz mogłyby same kształtować agendę spotkać i działań. Część spotkań chcielibyśmy także przeprowadzać w ramach już istniejących dzielnicowych centrów aktywności seniora. Zdajemy sobie sprawę jak ważne jest animowanie aktywności i integracji w najbliższym otoczeniu, jak również mamy świadomość, że dla części seniorów, zwłaszcza o problemach z poruszaniem, korzystanie z oferty bliżej miejsca zamieszkania może być preferowane. Jednocześnie będziemy się starać, aby funkcjonował zorganizowany system transportu dla osób starszych co Centrum Senioralnego, aby każdy mógł z niego korzystać.

Po trzecie, w centrum odbywałyby się szkolenia w zakresie starzenia się i działań senioralnych dla różnych przedstawicieli lokalnej administracji publicznej, służb medycznych i społecznych, a także przedstawicielami innych zawodów. Wierzymy, że polityka senioralna nie może opierać się wyłącznie na wąsko wyspecjalizowanych fachowcach, ale w  podstawowy zakres wiedzy i umiejętności powinno wyposażyć przedstawicieli innych zawodów, zwłaszcza tych którzy szczególnie często stykają się z osobami starszymi. Odbiorcami polityki senioralnej nie są więc tylko osoby, które już weszły w starszy wiek, ale także osoby w różnym wieku i działające w różnych dziedzinach życia.

Po czwarte, w centrum działałby pion ekspercki, który opracowywałby i aktualizował lokalną politykę senioralną, prowadził portal i lokalne pismo w tym obszarze, którego seniorzy mogliby być nie tylko odbiorcami ale i współtwórcami. W pionie eksperckim zbierano by też i analizowano informacje dochodzące od starszych mieszkańców na temat tego co w mieście nie działa dobrze i należałoby zmienić.

Opieka dla seniora i wsparcie opiekunów

W pełni zdajemy sobie sprawę, że obok osób starszych, które są lub mogą być aktywne i wymagają wsparcia oraz docenienia, jest też część osób sędziwych, które wymagają bardziej intensywnej pomocy, o charakterze opiekuńczym, zdrowotnym czy rehabilitacyjnym. Także wieloaspektowego wsparcia wymagają ich bliscy, na co dzień sprawujący bądź organizujący wobec nich opiekę. Osoba rodzinnego opiekuna była dotąd nie dość w skali całego kraju dowartościowana i wspomagana. Zamierzamy podjąć w tym obszarze szereg działań. Będą one traktowane jako jedne z priorytetowych. Tu bowiem mamy do czynienia z grupami najsłabszymi, najbardziej podatnymi na wykluczenie. Doceniamy uruchomiony program „Wsparcie dla osób niesamodzielnych”, który wymaga jednak kontynuowania w przyszłości i objęcia szerszej liczby osób (w obecnych ramach ma objąć 40 osób w ciągu dwóch lat, co wydaje się być wciąż zbyt skromną liczbą w relacji do potrzeb).

Po pierwsze, zamierzamy wprowadzić system opieki wytchnieniowej/wyręczającej i zastępczej, by opiekunowie rodzinni mogli przynajmniej na pewien czas odetchnąć, odpocząć, zadbać o siebie. Uważamy za skandaliczną sytuację, w której bywa że niektórzy mieszkańcy, a najczęściej mieszkanki nie mogą nawet spokojnie pójść choćby na wizytę lekarską a tym bardziej na nieco dłuższą kurację, ze względu na niemożność zapewnienia w tym czasie opieki swoim podopiecznym. To ogólnokrajowy problem, wymagający systemowych rozwiązań, ale chcielibyśmy na poziomie lokalnym próbować go złagodzić i być też inspiracją dla innych samorządów. Z relacji różnych osób w powyższej sytuacji wiemy, że wsparcie wytchnieniowe jest bardzo potrzebne, ale też różne są preferencje jeśli chodzi o to jak takie wsparcie miałoby wyglądać. Chcielibyśmy aby taka opieka mogłaby być świadczona zarówno w warunkach domowych jak również w formach instytucjonalnych lub pół-instytucjonalnych. Chcielibyśmy jak najszybciej ruszyć z tym projektem, a stopniowo rozszerzać go. Wiemy, że wiele organizacji społecznych jak również publicznych służb społecznych ma w kwestii opieki i wsparcia już pewne doświadczenia, więc chcielibyśmy system lokalnej opieki wytchnieniowej zorganizować wespół z nimi, odpowiadając jednak w dużej mierze za ramy finansowe i warunki lokalowe, a także nadzór.

Po drugie, chcemy wykorzystać i wzmocnić potencjał sąsiedzko- przyjacielsko-wolontariacki opieki. Dotychczas rodzina zostawała sama w obliczu niesamodzielności swoich bliskich. Coraz częściej jednak poszczególne osoby na starość zostają same, a nawet tam gdzie pomaga ktoś z rodziny, bywa to dla niego zbyt obciążające doświadczenie. Potrzebna jest pomoc osób trzecich. Chcielibyśmy aby zwiększyć potencjał wspólnot sąsiedzkich a także innych osób z poza najbliższej rodziny, które mogłyby wspomagać seniorów o ograniczonej sprawności. Chcielibyśmy wprowadzić specjalny program „ Dobrze mieć sąsiada” (nawiązujący do raportu Instytutu Spraw Publicznych na ten temat), w którym zaproponowalibyśmy wspieranie i wynagradzanie osób starszych w pomocy seniorom wymagających pomocy w codziennym życiu. Osoby podejmujące się tej roli, otrzymywałyby odpowiednie przeszkolenie i podlegały pewnej kontroli, zaś w zamian otrzymywałyby np. ulgi i zniżki na szereg dóbr i usług w przestrzeni lokalnej.

Po trzecie, chcielibyśmy – w ramach wspomnianego wcześniej Łódzkiego Centrum Seniora – wprowadzić program wsparcia rodzinnych opiekunów. Osoba, która zajmuje się osobą niesamodzielną (bez względu na to czy w starszym czy młodszym wieku) mogłaby skorzystać z informacji, porad i szkoleń, a także wsparcia psychologicznego w centrum lub też takie wsparcie mogłaby otrzymać w warunkach domowych. Osobom, które jednak otrzymywałyby wsparcie w ramach centrum lub innym miejscu poza domem, zapewnialibyśmy natenczas opiekę zastępczą wobec podopiecznych. Chcielibyśmy też animować spotkania i sieci samopomocy oraz wymiany doświadczeń pomiędzy opiekunami i byłymi opiekunami.

Po czwarte, bardzo ważne jest kształtowanie świadomości i wrażliwości na potrzeby osób starszych po stronie różnych pokoleń, w tym dzieci i młodzieży. Chcielibyśmy zainicjować programy dla młodzieży szkolnej ale też w wieku studenckim, w ramach których byliby oni angażowani w działania na rzecz osób starszych i wspólnie z nimi oraz kadrą pedagogiczną szkół. Chodziłoby o pomoc samotnym osobom starszym, wsparcie opiekunów osób niesamodzielnych etc. Chcielibyśmy włączyć w ten program łódzkie szkoły różnych szczebli a także inne instytucje na rzecz dzieci i młodzieży (domy kultury, domy dziecka etc.).

Po piąte, będziemy prowadzili też rozmowy z działającymi na terenie Łodzi firmami, w celu uświadamiania co do: a) potrzeby zarządzania wiekiem w przedsiębiorstwie, b) respektowania praw i ograniczeń pracowników, które mają w domu pod opieką osobę niesamodzielną (w tym starszą) i umożliwienia im korzystania z elastycznych form organizacji czasu pracy oraz telepracy, c) stosowania u siebie tzw. „wolontariaru pracowniczego” w sferze pomocy seniorom, w ten sposób by część godzin pracownicy mogli przeznaczyć na zaangażowanie na odcinku senioralnym. Chcemy stworzyć lokalne, symboliczne nagrody i certyfikaty dla przedsiębiorstw, które okażą się „Age-friendly”.

Po szóste, planujemy rozszerzyć dostępność do usług opiekuńczych i specjalistycznych usług opiekuńczych w warunkach domowych. Przyjmiemy w drodze zarządzenia standardy jakości i bezpieczeństwa tego typu usług i wspomożemy ośrodki pomocy społecznej w zapewnianiu odpowiednich kwalifikacji osobom, które będę tego rodzaju usługi świadczyć. Szczególnie premiowane będzie zatrudnianie przez ośrodki pomocy społeczne własnych opiekunów/opiekunek na umowę o pracę, natomiast w kontekście zlecenia zewnętrznym podmiotom obowiązywały będą klauzule społeczne.

Znoszenie barier i wykorzystanie potencjału

Chcemy aby w ramach strategii rozwiązywania problemów społecznych bardzo silnie obecne były problemy, które mogą dotknąć osoby starsze, oraz by w ich rozwiązaniu wykorzystano szeroki wachlarz form wsparcia (także tego w środowiskowego) oraz działania innowacyjne.

Chcemy zebrać informacje ze wszystkich dzielnic na temat konkretnych barier w komunikacji i transporcie jakie napotykają osoby starsze w przestrzeni publicznej. Chcemy przyjrzeć się temu na ile adekwatnie działa np. sygnalizacja świetlna, czy tramwaje, autobusy i przystanki MPK są dostosowane do potrzeb seniorów, na ile czytelne są informacje o rozkładzie jazdy na przystankach autobusowych, jak gęsto i czy w odpowiednich miejscach rozmieszczone są ławki oraz toalety. W działaniach w tym zakresie wpiszemy się w systemowy program „ Dostępność plus” i pozyskiwać będziemy także środki na ten cel.

Osoby starsze, to nie tylko odbiorcy pomocy, ale także kustosze naszej zbiorowej pamięci, również tej lokalnej. Historia Łodzi wydaje się szczególnie ciekawa i bogata (choć nieraz dramatyczna). Chcielibyśmy jeszcze bardziej wykorzystać bezpośrednie doświadczenia osób starszych i ich pamięć oraz zorganizować program spotkać starszymi mieszkańcami dla szkół na terenie Łodzi, z których młodsze pokolenia mogłyby się wiele nauczyć.

Raport GUS o jakości życia osób starszych pokazał, że osoby starsze w Polsce nie tylko w małym stopniu uczestniczą w organizowanych formach aktywności, ale też w niewielkim stopniu korzystają z kultury, nie chodzą do teatru, na koncerty, do kina, ani nawet do kawiarni. Częściowo może wynikać to także z bardzo ograniczonych funduszy jakimi dysponują. Dlatego zamierzamy w tym celu rozwijać świeże w łódzkich realiach rozwiązanie jakim jest Łódzka Karta Seniora. Rozwiązanie jest nowe i na pewno wiedza o nim wymaga przemyślanego popularyzowania. Będziemy różnymi kanałami zachęcali seniorów do przystąpienia do  programu, jak również zachęcali różne podmioty respektujące ulgi i zniżki w ramach karty.  Zdajemy sobie sprawę, że także opiekunowie osób starszych, zwłaszcza tych wymagających stałej opieki, również potrzebuję w celach wytchnieniowych odpocząć od swojej roli, pójść do kina, teatru czy spotkać się z przyjaciółmi w kawiarni. Dlatego też planujemy wprowadzić analogiczną do Karty Seniora – Łódzką Kartę Opiekuna Rodzinnego – która również uprawniałaby jej posiadaczy do ulgi i zniżek przy korzystaniu z dóbr i usług dostarczanych przez określone podmioty samorządowych i komercyjne, działające na terenie Łodzi. O ile miejskie karty seniora stają się coraz popularniejszą formą wspierania osób starszych w wielu polskich miastach (i my planujemy nadal wpisywać się w ów trend), o tyle karta, która by uwzględniała status opiekuna rodzinnego osoby starszej (a także wymagającej stałej opieki, w młodszym wieku) stanowi novum, innowacyjną praktykę, którą chcielibyśmy zainicjować właśnie w Łodzi licząc że inne gminy  pójdą w przyszłości naszym śladem.

Wielopoziomowa polityka oparta na wiedzy

Przywołane dane GUS, to nie jedyne i nie najważniejsze źródło wiedzy, którą chcielibyśmy wykorzystać w projektowaniu i realizowaniu lokalnej polityki senioralnej. Obok bezpośrednich świadectw samych seniorów, organizacji, instytucji i inicjatyw senioralnych chcemy też sięgać opracowania fachowe i zawarte w nich wnioski oraz rekomendacje. Współczesna polityka senioralna musi mieścić się w formule evidence-baced policy, a więc polityki opartej na sprawdzonej wiedzy. Ze szczególną atencją i uwagą odnotowaliśmy przeprowadzone badania przez Regionalne Centrum Polityki Społecznej na tematy senioralne, które doczekały się w tym roku publikacji dwóch raportów: „Potrzeby osób w wieku 60+ z terenu województwa łódzkiego” oraz „Sytuacja opiekunów rodzinnych w kontekście sprawowania opieki nad osobami w wieku 60+ z terenu województwa łódzkiego.” Planujemy współpracować z RCPS w projektowaniu oraz wdrażaniu zawartych w badaniu wytycznych i rekomendacjami. Miasto Łódź nie jest samotną – nomen omen – łodzią, ale musi działać w powiązaniu z tym co dzieje się w polityce regionalnej, krajowej a także europejskiej. Zamierzamy aktywnie wykorzystać środki, możliwości i inspiracje jakie będą płynąć z wyższych szczebli zarządzania problemami publicznymi.

Rafał Górski – kandydat na prezydenta Łodzi

ruch obywatelski Kukiz’15

ruch miejski Łódź Jest Nasza